Powroty. Antologia poezji łemkowskiej

Po rozproszeniu grupy etnicznej, poezja łemkowska przybrała tony niezwykle silne, autentyczne i różnorodne, absolutnego i bezwarunkowego przywiązania do ojczystej ziemi, ukochanej Łemkowyny – na mapach Łemkowszczyzny. A jest ona zarazem „poezją uniwersalną, przeżywającą humanistyczne wszystko: wszystko, co wzrusza ludzi każdego narodu oraz każdego języka”. To sublimacja odniesień do faktu historycznego i do jego najintymniejszych i najbardziej szczegółowych skutków w wykonaniu autorów, spełniona poprzez analizę podstawowych wartości przeciwstawiających się ponadczasowemu złu: poszanowania drugiego człowieka, miłości do tego, co stworzone, poczucia sacrum. Z takich aspektów rodzi się wybór, jaki przestawiamy czytelnikowi w niniejszej antologii, mającej na celu przybliżenie poezji łemkowskiej Włochom po raz pierwszy. Tej spuściźnie literackiej – wezwaniu do zbawiennej dla ludzkości postawy etycznej – i całej wspólnocie łemkowskiej, dziś liczącej kilka tysięcy osób, chodzi o przeciwstawienie się zapomnieniu przez przekazanie najbardziej charakterystycznych wartości wykraczających poza geograficzny zasięg zamieszkania tych wspólnot i o zachętę do ich głębszego poznania. Uzupełnieniem dla wierszy opiewających pejzaż czy szczegóły architektoniczne będą fotografie poświęcone elementom folkloru lub życia codziennego, uwiecznione na ziemiach ojczystych Nikifora i Andy’ego Warhola dzięki przejmującej wrażliwości Simony Ottolenghi i Roberta Gabriele.