Kształtowanie się wyobrażeń przestrzennych w rosyjskiej myśli i praktyce politycznej

"Praca ma za zadanie dostarczyć wiedzy o rosyjskiej myśli społeczno-politycznej, ze szczególnym uwzględnieniem dyskursu poświęconego roli i umiejscowieniu Rosji w świecie. Autor starał się zwrócić uwagę na idee, które są niezwykle trwałe w rosyjskim myśleniu politycznym i powtarzają się w różnych okresach historycznych. Dlatego też w pracy podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: jak postrzeganie własnego usytuowania w świecie i geopolityczne wyobrażenia wpływają na konceptualizację polityki zagranicznej i podejmowanie praktycznych decyzji politycznych? Każda przestrzeń polityczna, geograficzna, czy też społeczna kształtowana jest i przeobrażana przez ludzi, wielkie znaczenie ma tradycja i pamięć historyczna, która stanowi główne źródło wyobrażeń o świecie oraz miejscu w nim. Koncepcje świata, które możemy nazwać „geopolitycznymi”, czy też „przestrzennymi” powstają z połączenia trzech czynników: pierwszym z nich są odziedziczone idee religijne i filozoficzne; drugim – pewnego rodzaju dociekania, które można nazwać „naukowymi”, a trzecim – zapotrzebowanie „polityczne” związane z określoną czasowo sytuacją polityczno-gospodarczą. W pracy autor koncentruje się nie tyle na „statycznej” analizie wybranych obrazów geopolitycznych, ile na ich dynamice i analizie procesów kształtowania się i utrwalania w zbiorowej świadomości określonych wyobrażeń. Autor próbuje analizować źródła powstawania „obrazów geopolitycznych” wskazując na ich kontekst społeczno-polityczny, a także zgłębić ewolucję poszczególnych wyobrażeń i sposób ich recepcji oraz wykorzystywania w późniejszych okresach. (...) Dlatego też głównym przedmiotem analizy są prace rosyjskich myślicieli społecznych, a w tym także dzieła pisarzy religijnych, publicystyka, treści wystąpień przedstawicieli elit politycznych i literatura piękna. (...) Takie określenie pól badawczych jest konsekwencją przyjętego założenia, wywodzącego się z tradycji geografii politycznej Lacoste, że aby zrozumieć konflikty zachodzące w przestrzeni (konflikty geopolityczne), konieczne jest poznanie przyczyn i zrozumienie idei głównych autorów konfliktów: przywódców państw, liderów ruchów regionalnych, autonomicznych lub niepodległościowych, oddziałujących na opinię publiczną." - fragment wstępu