Fabryka plotek Wywiad PRL a Belgia

Zimna wojna to czas aktywnej działalności polskiej służby bezpieczeństwa na terenie Belgii. Oficerowie komunistycznego wywiadu stworzyli tam szeroko rozwiniętą sieć powiązań. W ramach swoich działań powszechnie stosowali manipulacje wobec polskich migrantów, belgijskich dziennikarzy i polityków oraz zagranicznych urzędników w brukselskich instytucjach międzynarodowych. Ci, których udało się zwerbować i przystawali na współpracę, byli sowicie wynagradzani.

Jednocześnie autor uzupełnia ten obraz o całkiem nową perspektywę. Pokazuje, że wywiad PRL-u wcale nie był wydajną maszyną. Archiwalne teczki służb zawierają mnóstwo nieistotnych lub błędnych informacji. Agenci, nadmiernie skoncentrowani na kwestiach obyczajowych, mieli obsesję na punkcie życia intymnego i skłonności do alkoholizmu śledzonych osób. Służba bezpieczeństwa była prawdziwą fabryką plotek.

„Czytelnik odnosi wrażenie, że badacz schodzi z profesorskiej katedry i zasiada razem z nim do przeglądania kolejnych teczek, by dzielić wątpliwości, mnożyć pytania, tropić fałsz – ostrożnie stawiając hipotezy, a wnioski formułując wyłącznie na podstawie mocnych przesłanek; otwarcie wskazując pytania wymagające dalszych poszukiwań. Magiczny wdzięk tej drogi badawczej stanowi niewątpliwie o oryginalności pisarstwa historycznego Idesbalda Goddeerisa.”
„Wydanie książki Idesbalda Goddeerisa w języku polskim jest rzeczą konieczną. Inaczej niż wielu naszych historyków podchodzi on z dużą rezerwą do źródeł wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa, wskazując na pułapki, jakie wiążą się z ich interpretacją. Ale jeszcze ważniejszy jest szacunek okazywany przez niego każdemu człowiekowi, który pojawia się w tej publikacji. Widzimy, jak łatwo można wydać krzywdzącą opinię, która przy bliższym zbadaniu nie wytrzymuje krytyki. Ten humanistyczny rys pisarstwa historycznego Goddeerisa, daleki od taniej sensacji, wart jest przyswojenia w rodzimej historiografii. Praca stanowi też mocny głos w dyskusji o historii PRL, jak również wnosi wiele do dziejów polskiej emigracji politycznej okresu zimnej wojny. Pokazuje ponadto, jak istotne jest spojrzenie na dokumenty bezpieki z perspektywy innej niż polska.”