Dlaczego wszyscy (inni) są hipokrytami. Ewolucja i umysł modelowy (wyd. II)

Przekład kontrowersyjnej i odważnej publikacji Roberta Kurzbana! Jest to publikacja idąca pod prąd, zmuszająca do myślenia, a przez niektórych uważana wręcz za wywrotową. Z wieloma przedstawionymi w niej poglądami (np. tymi dotyczącymi moralności) można się nie zgadzać, jednak poznanie ich i ugruntowanie sobie własnego krytycznego zdania na temat sformułowanych tu problemów to niemal obowiązek każdego intelektualisty. Autor uważa, że klucz do zrozumienia niespójności ludzkich zachowań leży w modułowej strukturze umysłu i stawia tezę, iż hipokryzja jest naturalnym jego stanem. Mózg bowiem wyewoluował jako organ służący do jednoczesnego rozwiązywania wielu problemów, dlatego można go porównać do szwajcarskiego scyzoryka czy iPhone'a. Kurzban przedstawia funkcję umysłu w formie osobnych modułów współdziałających ze sobą, ale jednocześnie konkurujących. Nie mamy tu do czynienia z jednolitą „jaźnią" jako ośrodkiem systemu wewnętrznie spójnych i niesprzecznych ze sobą poglądów, lecz ze zbiorem odrębnych, choć wpływających na siebie modułów, które często wchodzą ze sobą w konflikt. Jest to wizja pozostająca w całkowitej opozycji do szeregu teorii naukowych, które zakładają istnienie „ja" złożonego ze spójnych i racjonalnych przekonań oraz preferencji. Modułowość sformułowana przez Kurzbana zakłada, że nie ma „ja". Zamiast tego każdy z nas stanowi zbiór oddzielnych, ale współdziałających systemów („my"), których stałe konflikty kształtują nasze interakcje ze sobą samym i światem zewnętrznym. Książka napisana pełnym ironii językiem, zawiera barwne porównania i przykłady, czasem przerysowana, balansująca na krawędzi demagogii i manipulacji - z pewnością zaintryguje zarówno zaawansowanego w dziedzinie psychologii badacza, jak również początkującego, ale ciekawego ludzkiej natury czytelnika.