Przegląd Europejski 2/2022

W numerze dominują tematy dotyczące: paradygmatu dyplomacji naukowej Unii Europejskiej, polityki Unii Europejskiej w kwestiach niedyskryminacji, rozwoju, bezpieczeństwa cyfrowego, obecności radykalnej prawicy i Zielonych w Europie.

Pierwszy temat został przedstawiony w artykule teoretycznym, w którym przeanalizowano podejścia do definiowania pojęcia dyplomacji naukowej oraz jej genezę. Podjęto w nim próbę określenia specyfiki dyplomacji naukowej UE oraz dokonano analizy działań unijnych w tym zakresie w czasie pandemii COVID-19. Wskazano również kierunki zmian, które pozwolą doprecyzować miejsce i rolę dyplomacji naukowej UE w przyszłości. W tekście dotyczącym polityki antydyskryminacyjnej przedstawiono różnice dotyczące regulacji praw osób LGBT w państwach należących do Unii Europejskiej w odniesieniu do kryteriów kopenhaskich, a także międzynarodowych postulatów społeczności LGBT. Wzięto pod uwagę kontrowersje, jakie regulacje wprowadzane w Europie i na świecie wzbudzają w Polsce, zwłaszcza najczęściej dyskutowane wątki, takie jak jednopłciowe związki partnerskie i małżeństwa oraz adopcja dzieci przez pary homoseksualne.

W artykule poświęconym programom rozwojowym Unii Europejskiej dla Brazylii poszukiwano odpowiedzi na pytanie badawcze o ich skuteczność. Z analizy wynika, że przekazywane fundusze w największym stopniu wiążą się z rozwojem infrastruktury miejskiej, przystosowaniem i zapobieganiem zmianom klimatu oraz inwestycjami w kapitał ludzki. Unia prowadzi także szereg kampanii promujących równouprawnienie płci, informujących o zagrożeniach związanych z wirusem HIV/AIDS, malarią i gruźlicą oraz wspierających zdrowie seksualne.

Bezpieczeństwo cyfrowe stało się przedmiotem opracowania, w którym przedstawiono analizę porównawczą przepisów dotyczących dostarczania usług cyfrowych i cyberbezpieczeństwa na podstawie Dyrektywy NIS i aktów ją wdrażających w Republice Malty oraz w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ostatni z głównych tematów numeru poruszany jest w kilku artykułach. W jednym z nich Autor podejmuje kwestie nagłego pojawienia się partii politycznej Vox w środowisku europejskiej radykalnej prawicy i jej konsolidacji jako trzeciej najczęściej wybieranej partii w Hiszpanii. Dyskurs i program polityczny partii Vox opierają się na nacjonalizmie wyrażonym poprzez obronę integralności narodu hiszpańskiego, autorytarny pogląd na społeczeństwo przywiązane do wartości prawa i porządku, obronę tradycyjnych wartości oraz program gospodarczy z wyraźnym komponentem neoliberalnym. Czyni to Vox szczególnym członkiem rodziny prawicowych partii radykalnych w kontekście europejskim.

Kolejny artykuł jest analizą obecności i osiągnięć partii Zielonych w rządach krajów Europy Środkowo-Wschodniej. W ostatnich latach wiele partii i ruchów ekologicznych odniosło znaczące sukcesy wyborcze czy ogólnie polityczne w rozwiniętych demokracjach Europy Zachodniej. Jednak ich ideologiczne odpowiedniki w nowych demokracjach często pozostają poza sferą władzy i poza parlamentami, co powoduje, że mają niewielki wpływ na alokację budżetów. Ta sytuacja jest źródłem ważnej debaty o pozycji „zielonej” polityki w kontekście podziałów społecznych i politycznych w społeczeństwach post-socjalistycznych.