Cienie w raju

Ostatnia powieść Remarque, która  ukazała siedem miesięcy po śmierci autora

Statek, który w Nocy w Lizbonie stał przy nabrzeżu Tagu, w końcu, wymknąwszy się U-Bootom, wszedł do nowojorskiego portu. Robert Ross, niemiecki dziennikarz, który nim przypłynął, usiłuje odnaleźć się na ziemi obiecanej uciekających przed nazizmem. Pierwsze kroki, stawiane m.in. w środowiskach emigrantów, handlarzy dzieł sztuki, ludzi filmu, są czasem szokujące, lecz głównie zabawne i obiecujące. Czy jednak Ross, brylujący wśród pań, pogryzając hamburgera i popijając martini, zdoła zapomnieć o koszmarze, przed którym uciekł z Europy?

Pierwszy projekt Cieni w raju powstał jeszcze w latach pięćdziesiątych, gdy pisarz boleśnie przeżywał rozstanie z Natashą Paley-Wilson, która zastąpiła Marlenę Dietrich w jego burzliwym życiu uczuciowym. Co ciekawe, do napisania Cieni zachęcała go „matka psychoanalizy”, Karen Horney. Remarque jednak nie wydał ich za życia – ta ostatnia jego powieść ukazała się w 1971 roku, siedem miesięcy po śmierci autora.

Erich Maria Remarque (1898–1970) należał do pokolenia, które straciło młodość w okopach I wojny światowej. Nim zyskał sławę dzięki pacyfistycznej powieści Na Zachodzie bez zmian, parał się dziennikarstwem, był też księgowym, nauczycielem i organistą. Po dojściu Hitlera do władzy książki Remarque’a trafiły na stos, a ich autor został pozbawiony niemieckiego obywatelstwa. Lata II wojny światowej spędził w USA, gdzie powstała jedna z jego najlepszych powieści – Czas życia i czas śmierci. Remarque nie był eksperymentatorem. Uznanie czytelników i krytyki zdobył za jędrny styl, „publicystyczną” aktualność tematyki, mistrzowskie budowanie scenerii i sylwetek bohaterów. Dom Wydawniczy REBIS spośród jego utworów opublikował m.in. Trzech towarzyszy, Nim nadejdzie lato, Hymn na cześć koktajlu i Cienie w raju, a także w nowych przekładach Ryszarda Wojnakowskiego Łuk triumfalny i Na Zachodzie bez zmian.