Wojna krymska na morzu
Fakty i technikalia Tomy I - IV

Rozpoczynając rozmaite kroki dyplomatyczne i militarne, które w ostatecznym wyniku doprowadziły do wybuchu wojny krymskiej, każde z zaangażowanych państw stawiało sobie inne cele. Perspektywicznym dążeniem Rosjan, co najmniej od czasów Katarzyny II, było zajęcie Konstantynopola (Stambułu), ustanowienie kontroli nad cieśninami tureckimi, przekształcenie Morza Czarnego w wewnętrzne morze rosyjskie i uzyskanie swobodnego wyjścia na wody śródziemnomorskie. Stale słabnąca od XVII wieku potęga imperium osmańskiego przez dziesięciolecia pozwalała carom zbliżać się do tego celu, w miarę ekspansji Rosji na południe. W 1853 r. Mikołaj I był przekonany, że nadeszła już ostateczna chwila, by podzielić "chore" państwo sułtana między wielkie mocarstwa i nie spodziewał się poważniejszych sprzeciwów w Europie. [...] W styczniu i lutym 1853 r., w dwóch rozmowach z ambasadorem brytyjskim w Sankt Petersburgu, lordem Seymourem, car wyłuszczył swoje zamiary. (fragment - Pomysły na genezę wojny krymskiej - nacisk na racjonalizację)