Pakiet: Pańszczyzna/Warcholstwo

Kamil Janicki -  Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa

Czy polscy chłopi byli niewolnikami? Odpowiedź jest więcej niż oczywista.

O niewolnictwie wspominali nie tylko obrońcy ludności wiejskiej, ale i obcokrajowcy oburzeni polskimi stosunkami. Tak zresztą określał kmieci każdy, kto mówił o nich: chłopi pańszczyźniani, a w domyśle: niewolnicy pańszczyźniani. Dlatego pojawia się pytanie: czy w oczach polskiej elity chłopi byli w ogóle ludźmi? O tej najliczniejszej i najważniejszej części społeczeństwa pisano: bydło, psy, chodzące rzeczy.

Kamil Janicki sprawnie rozprawia się z wizją sielankowej, dawnej polskiej wsi. Według niego radości prowincjonalnego życia były zarezerwowane tylko dla dziedzica i zarządcy jego majątku. Dla chłopów zostawała marna egzystencja bez perspektyw na przyszłość, a jedyna rzecz jaką mogli uczynić w takiej sytuacji, to po prostu zbiec.

Kamil Janicki - Warcholstwo. Prawdziwa historia polskiej szlachty

"Warcholstwo" to bezkompromisowe, krytyczne spojrzenie na warstwę społeczną, która przejęła pełną kontrolę nad dawną Rzeczpospolitą, stworzyła unikalny system wartości i obyczajów, a potem - z coraz bardziej zacietrzewionym oglądem świata - przyczyniła się do anarchii i upadku kraju.

To historia buńczucznego stylu życia w myśl zasady "zastaw się, a postaw się". Historia systemu politycznego, który zbudowano na szczytnych ideach, ale który wypoczwarzył się tak, że wolność ustąpiła miejsca posuniętej do absurdu samowoli. I w którym "każdy szlachcic na zagrodzie" faktycznie wierzył, że jest "równy wojewodzie", a nawet królowi. Historia dumy z imperium połączonej z niechęcią do obrony kraju. I historia obsesyjnych, rozciągniętych na stulecia starań o to, by odciąć się od zdecydowanej większości mieszkańców Rzeczpospolitej, których uważano za gorszych tylko dlatego, że nie urodzili się z herbem.