ŻYDZI W POWSTAŃCZEJ WARSZAWIE

Książka składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza dotyczy udziału Żydów w walce, druga zaś losu ludności cywilnej w ogarniętej powstaniem Warszawie oraz tych, którzy po kapitulacji zdecydowali się pozostać w gruzach miasta. Obie te perspektywy "wojskowa" i "cywilna" choć w wielu miejscach krzyżują się ze sobą, przynoszą odmienne trudności metodologiczne. Z punktu widzenia uczestnictwa Żydów w walce, do rozstrzygnięcia pozostaje sprawa kryteriów kogo mianowicie obejmujemy określeniem "Żydzi" (...) Innego rodzaju trudność wynika z faktu, że znacząca część Żydów funkcjonowała w szeregach powstańczych jako Polacy.

Autorzy zebrali cały rozproszony materiał archiwalny w Polsce i w Izraelu, dotarli do wielu nieznanych dotąd relacji, zgromadzili większość znanej literatury.Zmierzyli się z problemem badawczym, który do tej pory był częściej materią emocjonalengo sporu publicystów niż rozważań naukowców. Powstało dzielo, które uzupełnia obraz (...) Powstania Warszawskiego. Książka pokazuje wielki fenomen społeczny i militarny Powstania Warszawskiego, (...) pokazując, że przez próbę tę przeszli rownież Żydzi, walcząc u boku Polaków.

Książka ta w istocie jest opowieścią nie tylko o zaangażowaniu się Żydów w wielkie narodowe Powstanie, ale w dużej mierze, a może nwet przede wszystkim, o relacjach Polaków i Żydow w czasie dwóch miesięcy lata 1944 r. Autorzy (...) starannie rekonstruują fakty, zbierając rozproszone relacje i dokumenty. Do racji podnoszonych dotąd przez polską historiografię odnoszą się z szacunkiem, choć wykazują też wielkie zrozumienie dla cierpienia żydowskiego. Nie są jednak niewolnikami jednej wizji, nie dają się uwieść opowieściom niektórych ocalonych, weryfikują relacje i zeznania zgodnie z warsztatem historyka i możliwościami chwili.

Z recenzji Janusza Marszalca