Linia Filmowa. Jan Troell

Jan Troell - urodzony w 1931 roku szwedzki reżyser filmowy, scenarzysta i operator. Przez jednych doceniany za warsztatową wszechstronność i umiejętność zapanowania nad niemal każdym elementem filmu, przez innych – za poetyckie wizje o publicystycznym zacięciu. Nigdy nie ukończył szkoły filmowej, a do świata filmu fabularnego wkraczał przez fotografię oraz film amatorski, którego specyfika ("zrób to sam") uczyniła z niego twórcę totalnego.

Debiutował w 1966 roku filmem "Oto twoje życie", za który otrzymał szwedzką nagrodę Złotego Barana. Miarą jego twórczego temperamentu - poety wizjonera i epika realisty w jednej osobie - była dwuczęściowa saga filmowa "Emigranci" (1971) i "Osadnicy" (1972), oparta na trylogii Vilhelma Moberga. Uznany za kontynuatora najlepszych tradycji epickich kina szwedzkiego, w latach siedemdziesiątych próbował swoich sił w USA, gdzie nakręcił "Narzeczoną Zandy’ego" (1975) i "Huragan" (1978).

W "Baśniowej krainie" (1986) - swoim ukochanym filmie - krytycznie przyglądał się kondycji społeczeństwa szwedzkiego, a w kontrowersyjnym "Il Capitano" (1991) szukał źródeł przemocy, biorąc za punkt wyjścia rzeczywistą zbrodnię, która wstrząsnęła Szwecją pod koniec lat osiemdziesiątych. Do stałych motywów w twórczości Troella należą pragnienie wolności (które - jak w "Białym jak śnieg" z 2001 roku - wyraża się w marzeniu o lataniu) i pasja fotografii (jak w "Uwiecznionych chwilach Marii Larsson" z 2007 roku).

• • •

Tadeusz Szczepański – historyk filmu, krytyk i tłumacz. Pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim i w PWSFTViT w Łodzi. W latach 1988–1994 redagował "Film na świecie". Publikuje m.in. w "Dialogu", "Odrze", "Kwartalniku Filmowym" oraz w "Kinie", którego jest stałym współpracownikiem. Autor książek "Eisenstein. U źródeł twórczości" (Warszawa 1986) oraz "Zwierciadło Bergmana" (Gdańsk 1997, 1999, 2002, 2007). Współredaktor tomów "Eisenstein - artysta i myśliciel" (z Wojciechem Wierzewskim, Warszawa 1982), "Zbigniew Cybulski. Aktor XX wieku" (z Janem Ciechowiczem, Gdańsk 1997) oraz "Cudowny Kinemo. Rosyjska myśl filmowa" (z Bogusławem Żyłko, Gdańsk 2002).