Poznawanie dziejów czy wytwarzanie historii? Jerzego Topolskiego przemiany poglądów na uprawianie historii

Paweł Gałkowski — doktor filozofii, absolwent filozofii i kulturoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zainteresowany metodologią nauk społecznych i humanistycznych, w szczególności sposobami uprawiania badań historycznych oraz retoryką i teorią argumentacji. Prowadził badania m.in. na Uniwersytecie w Cambridge i Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie. Koordynator projektów społecznych i kulturalnych. Wykładowca i prowadzący szkolenia z zakresu pozyskiwania i rozliczania środków ze źródeł krajowych i Unii Europejskiej. Prezes Zarządu Art Fraction Foundation. Przeniesienie przez późny narratywizm punktu ciężkości swych rozważań o historii na pisanie tekstów niosło ze sobą konsekwencje epistemologiczne, które pozwoliły mi postawić hipotezę o rozdzieleniu przez Topolskiego funkcji procesu tworzenia (komunikowania) praz poznawania w praktyce uprawiania historii. Biorąc jego twórczość teoretyczną za przykład możemy stwierdzić, że do pewnego momentu zakładał on, że porządek badania historycznego i pisarstwa historycznego jest identyczny, a narracja historyczna formą prezentacji wyników badawczych. Przyjąłem przy tym, że przesunięcie przez poznańskiego historyka akcentu rozważań ku problematyce narratywistycznej w Jak się pisze i rozumie historię, tj. w stronę zagadnień argumentacji i retoryki, oraz dodanie kwestii związanych z warstwą perswazyjną narracji i źródeł adresowanych, zwiastowało szerszy problem: zmianę funkcji tekstu historycznego. Podstawowa jego rola w historii/nauce historii/historiografii nie jest już wiązana z powielaniem porządku poznania. Tekst historyczny w zmienionej perspektywie jest przede wszystkim ujmowany jako skierowany w stronę odbiorcy i rozpatrywany jako tekst adresowany. Stąd też perswazja, retoryka, argumentacja stają się osobnej wagi problemami poznania historycznego. W tym również sensie komunikacyjny aspekt badań historycznych zyskuje rangę ważnego filozoficznie problemu. Jak „po zwrocie lingwistycznym” — gdy historyk ma świadomość „lingwistycznego charakteru przeszłości” oraz tego, że język „wciska się pomiędzy niego, a przeszłość”, gdy traci zarazem pewność i wiarę w bezpośredni dostęp do przeszłych wydarzeń, a narracja historyczna przestaje być tylko formą prezentacji wyników jego pracy badawczej — utrzymać prawdziwościowe roszczenia badania i poznawania przeszłości? Fragment Wstępu

Kraj produkcji: