Praca przymusowa podczas II wojny światowej
Pamięć i konsekwencje

W latach 1939–1945 prawie 20 mln ludzi z niemal wszystkich krajów Europy pracowało przymusowo na rzecz różnych sektorów gospodarki i struktur społecznych III Rzeszy. Zjawisko to występowało zarówno na terytorium Niemiec, jak i na obszarach okupowanych oraz kontrolowanych przez reżim Hitlera. Praca przymusowa stanowiła wielowymiarowe zjawisko: od wspomagania niemieckiego wysiłku wojennego, przez wykorzystanie robotników przymusowych w przemyśle i rolnictwie, aż po rozbudowany system logistyczny, który zapewniał nadzór oraz utrzymywanie ich w ryzach dyscypliny i strachu. W tym kontekście należy również uwzględnić organizację terroru i wyniszczenia, a także wymiar ludzki tego procederu, widoczny zarówno na poziomie zbiorowym – w skali grup, rodzin i społeczności – jak i indywidualnym. Zagadnienie to było przedmiotem międzynarodowej konferencji „Praca przymusowa podczas II wojny światowej, jej pamięć i konsekwencje” zorganizowanej przez Instytutu Pamięci Narodowej (Oddział w Szczecinie) oraz Uniwersytet Szczeciński (obecny Instytut Historyczny). Jej owocem jest tom studiów monograficznych przedstawiający historyczne aspekty pracy przymusowej na rzecz narodowosocjalistycznych Niemiec oraz jej współczesne konsekwencje w sferze społecznej, naukowej, edukacyjnej i memoratywnej.