Kundlizm Klub Trzeciego Miejsca Polacy i Ameryka Tworzywo

Głośne utwory emigracyjne opisujące życie Polaków na obczyźnie. Trzynasty tom dzieł zebranych mistrza reportażu, jednego z najpopularniejszych pisarzy polskich XX wieku Melchiora Wańkowicza zawiera żarliwe, polemiczne teksty publicystyczne Kundlizm i Klub trzeciego miejsca oraz Polacy i Ameryka. Dwa pierwsze tytuły weszły do potocznego języka polskiego, przywoływane są często w publicystycznych polemikach. Dziś jeszcze drukowałbym Klub trzeciego miejsca jako najlepsze dotąd drożdże do przemyślenia dla nas. Jerzy Giedroyc Do stanu gorączki doprowadził mnie numer Kultury z Klubem trzeciego miejsca Wańkowicza. Nigdy nie posądzałem go o taką moc i w tych rzeczach. Andrzej Bobkowski Wańkowicz jest reporterem, z bystrym okiem do obserwacji i darem celnego skrótu, oraz publicystą, który z podchwyconych przez reportera szczegółów buduje syntezę polskich problemów, w swej istocie, mimo upływu lat i powierzchownych zmian, wciąż, niestety, bardzo aktualnej. Rafał A. Ziemkiewicz Wańkowicz nie tylko kipi talentem, energią, ma żelazne zdrowie, niestrudzoną pracowitość, pasję przekonywania się naocznie czy rzeczywistość jest taka jak wersja o niej, nie tylko każdą kartę podbudowuje sumiennie encyklopedyczną wiedzą: jest on również mistrzem reportażu, tej literatury przyśpieszonej. Zofia Kossak Wańkowicz wie nie tylko jak ludzie mieszkają, jak spędzają dzień, czym się interesują i jak rozmawiają, ale i to, jak gotują, skąd proboszcz w Krotoszynie kupuje dzwonki do kościoła, jak się nazywała fabryka karet i powozów w Poznaniu przed pierwszą wojną światową, ile wynosiły ordynaria we wschodniej Galicji, i jakie ptaki śpiewają nad polami. Jest w tej dokładności kontynuatorem najlepszych wzorów rzetelności Prusa, tak jak w batalistyce przypomina Sienkiewicza, w rozumieniu heroizmu walki z przyrodą bodaj Londona. Mieczysław Kurzyna Wańkowicz po II Wojnie Światowej objeżdżał skupiska polonijne w Kanadzie, zbierając materiały do książki, która miała opisywać ciężkie losy polskich emigrantów za oceanem. Efektem tych podróży i dociekań jest napisana z epickim rozmachem i reporterską pasją powieść Tworzywo. To pozytywna historia pokazująca hart ducha i tężyznę Polaków, ich przywiązanie do wiary, tradycji i polskości.