Przewodnik po filozofii średniowiecznej
od św. Augustyna do Joachima z Fiore

"Przewodnik po filozofii średniowiecznej: wczesne średniowiecze i wiek XII" jest pierwszą częścią cyklu poświęconego dziejom myśli średniowiecznej. Omawiany tutaj okres jest pewną całością, na różnych wcześniejszych etapach rozwoju badań mediewistycznych był traktowany jako "przejściowy", przygotowujący "złoty wiek scholastyki". Za jedyny problem ściśle filozoficzny uważano najwyżej spór o powszechniki. A jednak w tym czasie mamy do czynienia z przynajmniej dwoma okresami, które w historiografii są niekiedy określane mianem "renesansu": chodzi tu o renesans karoliński i renesans wieku XII. Idea renesansu często jest przeciwstawiana innemu toposowi, a mianowicie translatio studii ("przenoszenie centrum uczoności"), choć w istocie należałoby je traktować jako motywy komplementarne. Idea translationis studii wspiera się na przekonaniu o ciągłości rozwoju wiedzy, której centra mogą się przesuwać i przemieszczać, ale jej rozwój przebiega zawsze w sposób linearny. Podobne przekonanie o ciągłości rozwoju myśli średniowiecznej przyświecało przy konstrukcji prezentowanego tutaj zbioru. Filozofia średniowieczna rozwijała się nieprzerwanie wychodząc od swoich starożytnych źródeł i w żadnym razie nie odcięła się od nich ani ich nie zanegowała. Autorzy współpracujący przy powstaniu tego tomu dawali w swoich tekstach wyraz swoim intelektualnym fascynacjom. Jeśli dwaj autorzy piszą o tym samym, nie piszą tak samo. Każdy z autorów w zasadniczy sposób decydował o kształcie, zawartości i stylu swojego tekstu. Mam nadzieję, że ta różnorodność będzie stanowiła o bogactwie książki, która dzięki temu znajdzie wielu czytelników. Książka jest zaadresowana do szerokiego grona odbiorców, także do tych, którzy dopiero wchodzą w meandry filozofii średniowiecznej. Dla wygody odbiorcy w przypisach zostały wyjaśnione najważniejsze pojęcia, czy problemy, które pojawiły się w tekście, a na końcu książki został umieszczony krótki słownik prezentujący biografię i twórczość wybranych myślicieli tej epoki. Każdy esej zaopatrzony jest bibliografią, która w sposób szczególny akcentuje wydania tekstów danego autora, polskie przekłady jego dzieł oraz najważniejsze opracowania.