Turystyka kulturowa

Publikacja Karoliny Buczkowskiej pt. „Turystyka kulturowa” jest bardzo dobrą pozycją na rynku wydawnictw turystycznych potrzebnych w dydaktyce na studiach z zakresu turystyki i rekreacji. Może być również pomocna da praktyków, zajmujących się turystyką oraz nauczycieli szkół średnich.
Wśród wielu walorów tej książki na uwagę zasługuje przede wszystkim przejrzysty układ treści oraz umiejętnie wyselekcjonowane najważniejsze zagadnienia związane z podjętą problematyką. Praca składa się z wprowadzenia, ośmiu rozdziałów i zakończenia. W rozdziale pierwszym Autorka wskazuje na wzajemne powiązania kultury i turystyki, opierając się na analizie definicji i stanowisk autorów zajmujących się turystyką i kulturą. Wydaje się, że jednym z najważniejszych rozdziałów jest część druga, poświęcona przeglądowi definicji turystyki kulturowej. Wszystkie one zostały wyeksponowane w sposób bardzo czytelny, co podnosi też wartość tej pracy. Autorka uniknęła zbędnych komentarzy, które w niektórych publikacjach stwarzają wrażenie chaosu. Powołano się na definicje najbardziej reprezentatywne i cytowane w literaturze światowej.
W kolejnym rozdziale zwrócono też uwagę na cechy turystyki kulturowej. Chociaż poruszona problematyka jest bardzo szeroka i mogłaby zostać jeszcze poszerzona, to w tej części skoncentrowano się na najważniejszych cechach analizowanej formy turystyki. Z teoretycznego punktu widzenia i rozważań na turystyką, jest to bez wątpienia tematyka dyskusyjna. Autorka uniknęła jednak niepotrzebnego wchodzenia w zawiłości terminologii turystycznej. W skondensowanej formie przedstawiono rys historyczny turystyki kulturowej. W części poświęconej uczestnikom tej formy turystyki przedstawione zostały typologie turystów, znalazły się tam także typy turystów charakterystyczne dla innych rodzajów turystyki. Jest to uzasadnione ze względu na nierozłączność wielu form tego zjawiska.
Jak sądzę, jednym z najciekawszych i najbardziej oryginalnych rozdziałów, zasługujących na szczególną uwagę jest rozdział szósty, w którym Autorka umiejętnie i w sposób przejrzysty, a przede wszystkim przystępny dla czytelnika przedstawiła formy turystyki kulturowej. I chociaż podana klasyfikacja nie wyczerpuje całego obszaru turystyki kulturowej, to jednak wskazuje na najważniejsze jej kierunki i możliwości wyodrębniania nowych. Jak słusznie twierdzi Autorka, turystyka kulturowa cały czas się rozwija i wzbogaca. Na uwagę zasługuje rozdział siódmy dotyczący turystyki chronionego dziedzictwa. W rozdziale sporo miejsca poświecono terminologii i istocie dziedzictwa kulturowego. Doskonałym wprowadzeniem są terminy i definicje związane z szeroko rozumianymi dobrami kultury i walorami kulturowymi. Wymienione zostały organizacje zajmujące się ochroną i pielęgnacją dziedzictwa kulturowego na świecie i w Polsce. Dodatkowym, cennym uzupełnieniem jest zamieszczona Lista Polskich Pomników Historii oraz Polska lista dziedzictwa kulturalnego i naturalnego UNESCO, wymienione zostały też przykłady różnych szlaków kulturowych, europejskich miast i stolic kultury. W ostatnim rozdziale omówiony został stan obecny turystyki kulturowej w Polsce w kontekście najważniejszych wydarzeń turystycznych i tych związanych z kulturą w kraju. W zakończeniu Autorka prowadzi rozważania nad fenomenem turystyki kulturowej oraz zwraca uwagę na znaczenie genius loci wielu miejsc, które w sposób szczególny dają się zaobserwować właśnie w turystyce kulturowej.
Reasumując, książkę dr Karoliny Buczkowskiej warto polecać jako podręcznik akademicki dla studentów wszystkich kierunków turystycznych, o jej przydatności dydaktycznej decyduje także to, że jest napisana przystępnym językiem i jak wcześniej już wspomniano, bardzo czytelnie i przejrzyście, a jednocześnie na wysokim poziomie merytorycznym, popartym wszechstronnym przeglądem polskiej i światowej literatury przedmiotu.

Dr Paweł Różycki
Instytut Turystyki i Rekreacji
AWF Kraków