Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania

Jest więc zasługą autorki, że przedstawia Czytelnikom pracę nie tylko nowoczesną i erudycyjną, lecz także taką, która opisuje zjawisko zaburzeń jedzenia wielowymiarowo, czy – by odwołać się do metafory cytowanego przez Barbarę Józefik Michaela White’a - poprzez ukazanie szerokiego krajobrazu.

Być może jednak najważniejszą częścią pracy są uwagi autorki o praktyce terapeutycznej. Perspektywa konstrukcjonizmu społecznego, a więc spojrzenie, które wydaje się najbardziej zasadne w odniesieniu do zjawiska pozostającego „na styku natury i kultury”, jest – jak łatwo się może Czytelnik przekonać – znana Barbarze Józefik z codziennej pracy z pacjentkami. To sprawia, że uwagi autorki mogą być ważne dla psychoterapeutów szukających skutecznych metod. Warto tu podkreślić, że spojrzenie autorki na zagadnienia terapeutyczne dalekie jest od ortodoksji, co wzmacnia wiarygodność jej refleksji. Autorka opisuje praktykę postępowania terapeutycznego w ramach głównych dyskursów: psychoanalitycznego, systemowego, poznawczego oraz feministyczno-genderowego, modelowi narracyjnemu zaś poświęca najwięcej uwagi, wskazując, że ta właśnie perspektywa jest szczególnie inspirująca.
 

Prezentowana książka ma na celu zarysowanie kulturowego tła istotnego dla rozumienia znaczeń, których ciało jest nośnikiem, opisanie wielości dyskursów, w ramach których można interpretować zaburzenia jedzenia, w tym dyskursu narracyjnego, oraz, spójnie do tego ostatniego, przedstawienie założeń narracyjnej terapii anoreksji i bulimii.

Opisanie dyskursów ciała i jedzenia wydaje się szczególnie ważne dla poszerzenia rozumienia zjawiska podejmowania diety, ograniczania jedzenia i rozwoju zaburzeń odżywiania. Ma także znaczenie w procesie leczenia. Może być więc przydatne zarówno dla tych, którzy utożsamiają się z perspektywą kliniczną, psychoterapeutyczną, jak i dla badaczy wrażliwych na kontekst kulturowy czy osób zainteresowanych konstruowaniem projektów prewencyjnych.

Dr hab. n. hum. Barbara Józefik jest psycholożką kliniczną, psychoterapeutką i superwizorką psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Kieruje Ambulatorium Terapii Rodzin oraz Pracownią Psychologii i Psychoterapii Systemowej Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum.

Jest autorką licznych publikacji z dziedziny terapii rodzin, problematyki rodzinnej i zaburzeń odżywiania; współzałożycielką Sekcji Naukowej Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego; autorką szkoleń podyplomowych z zakresu terapii systemowej, współautorką i kierowniczką programu przygotowującego do uzyskania certyfikatu psychoterapeuty; członkinią European Family Therapy Association i American Family Therapy Academy.