Monumentalne zespoły Kolegium Apostolskiego na terenie dawnego państwa zakonnego w Prusach

Pomimo niesłabnącego zainteresowania w najważniejszych kręgach uniwersyteckich, stan badań nad sztuką w państwie krzyżackim pozostawia wciąż wiele do życzenia. Szczególnie dotkliwy jest brak przekrojowych studiów, które pokazywałyby odrębność sztuki krzyżackiej w całej ciągłości historycznej, uwzględniających typowe dla zakonów rycerskich treści ideowe i wątki ikonograficzne. [] Z tym większym zadowoleniem i satysfakcją należy odnotować pojawienie się osobnej rozprawy poświęconej temu zagadnieniu, pióra dr. Juliusza Raczkowskiego z Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Badacz ten poddał gruntownej analizie sześć zespołów figur tworzących zwarte programy ideowe w kościołach dawnego państwa zakonnego. [] Potrafił wykazać, jak nowatorska i jednostkowa koncepcja zastosowana w paryskiej kaplicy Ludwika IX została w twórczy sposób wykorzystana i rozwinięta przez zakon krzyżacki. Co więcej, z wielką precyzją, by nie rzec wyrafinowaniem warsztatu badawczego, potrafił zniuansować treści poszczególnych zespołów, ukazując je zawsze w lokalnym kontekście pruskim i w ścisłej zależności od przeznaczenia świątyń, a także od zmieniających się potrzeb fundatorów. Praca dr. Raczkowskiego jest nowoczesną monografią wspomnianych zespołów rzeźb w sztucznym kamieniu i drewnie, napisaną w oparciu o gruntowną znajomość sztuki średniowiecznej i świetną orientację w literaturze przedmiotu. Z recenzji wydawniczej dr. hab. Marka Walczaka, UJ