Materia i pamięć
O stosunku ciała do ducha

Człowiek zdaniem Bergsona poznaje rzeczywistość doświadczając jej, żyjąc po prostu, a nie poprzez rozumowanie. Aby poznać naturę rzeczywistości musimy odwołać się do doświadczenia (doświadczenia w sensie własnego przeżywania), bowiem rzeczywistość jest w doświadczeniu dana W opozycji intelekt/intuicja staje twórca `Ewolucji twórczej` zdecydowanie po stronie intuicji i doświadczenia w sensie przeżycia, twierdzi, że istotą doświadczenia jest elan vital - siła życia, bezustanna życiowa ekspansja, a centralnym punktem z którego owa elan vital emanuje jest Bóg. Niewątpliwie najważniejszą książką Henri Bergsona jest `Ewolucja twórcza` jednak książka, którą przedstawiamy uznawana jest za pierwszy zarys jego koncepcji, a owa `Ewolucja twórcza` to jedynie rozwinięcie myśli zawartych już w `Materii i pamięci`. Rozpatruje w niej autor problematykę ciała, pamięci i mózgu i ducha, a także relacje między rzeczywistością - materią, a postrzeganiem, doświadczaniem. Jak w Słowie wstępnym pisze sam Bergson: `Ta książka stwierdza rzeczywistość ducha, rzeczywistość materii i stara się oznaczyć stosunek jednego do drugiego na (...) przykładzie pamięci`