Od Donu do Dniepru
Ofensywa sowiecka XII.1942-VII.1943

Niniejsza praca analizuje sposób, w jaki Sowieci planowali i przeprowadzili cztery operacje ofensywne w okresie od grudnia 1942 do sierpnia 1943 roku. Pierwsze trzy z tych ofensyw, każda prowadzona siłami pojedynczego frontu pod nadzorem STAWKI (Naczelnego Dowództwa), odbyły się pod wpływem optymizmu po zwycięskim dla Sowietów okrążeniu wojsk niemieckich pod Stalingradem w listopadzie 1942 roku, podczas gdy Sowieci wciąż przyswajali sobie nauki wyniesione z owego zwycięstwa. Czwarta, zarazem największa, miała miejsce w sierpniu 1943, po nieudanej niemieckiej Operacji ?Cytadela? w momencie, w którym sowieckie metody planowania, struktura wojsk a także zdolność efektywnego ich użycia uległy znaczącemu polepszeniu. Jedno zagadnienie wychodzi na pierwszy plan w okresie, jaki omawia praca: jak siły zbrojne państwa wykształcają sposób prowadzenia wojny podczas działań zbrojnych w sytuacji zagrożenia całkowitym zniszczeniem. Była to najtrudniejsza i najbardziej kosztowna nauka, jednak sowieckie siły zbrojne musiały ją przyswoić, jeśli w ogóle miały przetrwać. Idąc za tezą Clausewitza, że w przypadku braku osobistych doświadczeń wojennych najlepiej zgłębić wojnę przez zbadanie doświadczeń całej nacji, Sowieci uznają swoje doświadczenia z Wielkiej Wojny Ojczyźnianej za bogate repozytorium wiedzy i inspiracji, z którego współcześni teoretycy wojskowości i oficerowie zawodowi muszą korzystać. Pod względem skali, zakresu i intensywności żadna współczesna wojna nie równa się konfliktowi na Froncie Wschodnim. Był on areną, na której przez cztery lata armie dwóch nacji rozwijały, sprawdzały i eksperymentowały szeroki wachlarz rozwiązań strategicznych, operacyjnych i taktycznych, spośród których wiele jest podstawowych dla prowadzenia wojny niezależnie od zmieniających się czasów i rozwoju techniki. Obecnie, gdy Sowieci ponownie rozpatrują niuanse wojny konwencjonalnej jest szczególnie zasadne, że badają owe rozwiązania i rewidują ich aktualność w świetle ostatniego rozwoju technologii. Przez lata Sowieci badali owe doświadczenia z ogromną szczegółowością i krytycznym spojrzeniem uczonych wojskowych, zdeterminowani by kształcić korpus oficerski w kierunku jaśniejszego zrozumienia natury wojny w każdym z jej aspektów. To właśnie dydaktyczna natura owych działań skłoniła Sowietów do daleko posuniętej szczerości względem zarówno ich sukcesów, jak i porażek. Niniejsze badania dają spojrzenie na ową dziedzinę studiów w nadziei, że mieszkańcy Zachodu zainteresowani sprawami militarnymi uznają opracowanie dotyczące prowadzenia nowoczesnej wojny za wartościowe.