Bez dogmatu

Obok "Rodziny Połanieckich" (1894) czy "Wirów" (1910), "Bez dogmatu" należy do tych powieści Henryka Sienkiewicza, których akcja dzieje się w czasach współczesnych pisarzowi. Napisany w konwencji pamiętnikarskiej utwór przedstawia losy oraz wybory moralne i miłosne Leona Płoszowskiego najsłynniejszego polskiego literackiego dekadenta, estety, indywidualisty. Pomysł dzieła zrodził się w kwietniu 1889 roku; po napisaniu cyklu powieści historycznych, znanych jako Trylogia, Sienkiewicz szukał wtedy nowej formy wyrazu. Powstał utwór psychologiczny, którego najistotniejszym tematem są myśli i przeżycia wewnętrzne bohatera. "Bez dogmatu" ze wstępem i w opracowaniu Tadeusza Bujnickiego, znakomitego znawcy twórczości Sienkiewicza, ukazuje się w serii Biblioteka Narodowa po raz drugi. Henryk Sienkiewicz (18461916) powieściopisarz, publicysta, autor reportaży, nowel i jednej sztuki scenicznej, zatytułowanej "Zagłoba swatem" (1900). Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905), jeden z najbardziej znanych pisarzy polskich. Do najgłośniejszych utworów Sienkiewicza należą powieści historyczne, a więc "Trylogia" (18841888), "Krzyżacy" (1900) i "Quo vadis" (1896), oraz napisana z myślą o młodzieży powieść "W pustyni i w puszczy" (1912). Ze swoich licznych podróży pisywał reportaże, często w formie epistolarnej; tak powstały "Listy z podróży do Ameryki" (1880) i "Listy z Afryki" (1890). Jego powieści doczekały się wielu adaptacji filmowych i telewizyjnych. Tadeusz Bujnicki (ur. 1933) profesor, historyk literatury polskiej; pracował na uniwersytetach w Krakowie, Katowicach i Wilnie, obecnie na emeryturze. Zajmuje się twórczością Henryka Sienkiewicza, Władysława Broniewskiego, problematyką pogranicza, dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz literaturą rewolucyjną i lewicową. Autor wielu książek, ostatnio opublikował: "Na pograniczach, kresach i poza granicami. Studia" (2014) oraz "Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie" (2014). Dla serii Biblioteka Narodowa przygotował "Wybór nowel i opowiadań" (1979) oraz "Krzyżaków" (1990) Henryka Sienkiewicza, a także "Wybór wierszy" Władysława Broniewskiego (2014).