Sprawiedliwość zemsta i rewolucja
Rozliczenia z wojną i okupacją w Europie Środkowo-Wschodniej

„Do tej pory brakowało, nie tylko zresztą w polskiej historiografii, takiej właśnie syntetycznej, systematyzującej i podsumowującej pracy, prezentującej skomplikowany kompleks rozliczeń wojny i okupacji w „naszej” części Europy. Procesy te, znacznie różniące się od tych w Europie Zachodniej i Północnej, są znane w niewielkim stopniu. Dotyczy to zresztą nie tylko państw tak egzotycznych jak Albania, ale zarówno krajów nam historycznie i geograficznie bliższych (jak Węgry czy Czechosłowacja), jak i – paradoksalnie – własnego podwórka. Niezaprzeczalną wartością książki jest zestaw autorów, w większości badaczy średniego lub młodszego pokolenia, doskonałych znawców dziejów najnowszych prezentowanych przez siebie państw, znających ich narodowe języki i powstałą w nich literaturę przedmiotu. Z powodów metrykalnych patrzą też na opisywane zjawiska bez jakichkolwiek obciążeń, sine ira et studio”. Prof. dr hab. Jerzy Kochanowski „Samo podjęcie tematu zasługuje na wysokie uznanie .Autorzy wnikliwie przedstawili niezbędne tło historyczne rozliczeń powojennych, ważne ze względu na zróżnicowane losy tych krajów podczas II wojny światowej i w związku z tym różną wagę oraz treść owych rozliczeń. Kompletnie przedstawione są też podstawy prawne rozliczeń, a także ich przedmiotowe obszary, takie jak: odpowiedzialność prawna za popełnione czyny, problemy z deportacjami i przesiedleniami ludności czy też wywłaszczenia, a na koniec – próby rewizji wyroków zapadłych po wojnie w okresie po upadku rządów komunistycznych. Praca jest cennym wkładem w poznanie kwestii powojennych rozliczeń z okupacją i wojenną kolaboracją”. Prof. dr hab. Wojciech Roszkowski