Saloniki. Miasto duchów. Chrześcijanie, muzułmanie

Mark Mazower, znakomity brytyjski historyk, opisuje ponad pięćset lat burzliwej historii tego portowego miasta. Imponuje dbałością o szczegóły i empatią, która pozwala mu zrozumieć punkt widzenia mieszkańców Salonik i po raz kolejny udowodnić, że nie ma lepszego klucza do zrozumienia współczesności od poznania przeszłości.

Uważna lektura książki Mazowera pozwala zrozumieć, dlaczego Saloniki przegrywają dziś symboliczną walkę z Atenami – dlaczego uchodzą za brzydsze, mniej ważne, bardziej peryferyjne, choć do niedawna były sercem regionu. Brytyjski historyk z uchem reportera wspaniale pisze o zanikającym salonickim „multi”, które przez ostatnie pięć wieków napędzało rozwój portowego miasta.

Prowadzi nas przez ulice i place, z których zniknęły meczety, tureckie łaźnie czy pomniki, a także synagogi i inne ślady po miejscowych Żydach – mówiących w ladino sefardyjczykach i romaniotach z ich wymarłym językiem jewanik. Mazower porównuje Saloniki do Wrocławia, Lwowa czy Jerozolimy – miast, które wyrastają na gruzach i które czasami chętnie mierzą się z własną historią, a czasami decydują się ją odrzucić. „Saloniki” to książka wybitna. To klucz do poznania dawnej i współczesnej Grecji. - Dionisios Sturis