Problem winy

Karl Jaspers (1883-1969) to niemiecki filozof i psycholog, jeden z głównych przedstawicieli filozofii egzystencjalnej. W serii „Myśl o Kulturze” ukazała się jego książka Idea uniwersytetu. Kolejny w serii tom tego autora to napisany wkrótce po ujawnieniu nazistowskich zbrodni esej „Problem winy” (1946). Jaspers pierwszy rozważa w nim kwestie odpowiedzialności zbiorowej, winy, przebaczenia i oczyszczenia.

„Problem winy jest więc tekstem programowym, który wychodzi od diagnozy niemieckiej winy, by uczynić ją dostępną rozumowaniu i w ten sposób przygotować czytelników do wykonania zadania metamorfozy indywidualnie, lecz na podstawie zasobu, jaki stanowi tożsamość zbiorowa.

Rozum nakazuje przyjąć to zadanie, jakkolwiek byłoby trudne i bolesne, inaczej bowiem zguba stanie się nieuchronna. Rzecz jednak w tym, że rozum staje w tym wypadku do walki

z potężnymi siłami, których zadaniem jest chronić winnych przed cierpieniem wywołanym świadomością własnej zawinionej bezrozumności”.

– Marta Bucholc