Mąż i żona (Audiobook)

Hrabina Elwira ma romans z Alfredem, przyjacielem domu, który twierdzi, że kocha ją bardzo romantycznie, ale jednocześnie uwodzi śliczną służącą Justysię, która jest również obiektem zalotów pana domu, hrabiego Wacława. ?Gdzie przysiąg trzeba, tam nikną rozkosze? ? te słowa Justysi mogłyby być mottem sztuki. [...] Te arcydowcipne kombinacje, w których wszyscy oszukują się wzajem, są doprowadzeniem do absurdu form instytucji małżeńskiej, zuchwalszym ? dzięki uzyskanym w ciągu dwóch wieków swobodom sceny ? niż kiedykolwiek u Moliera. (Tadeusz Boy-Żeleński) Ta komedia wywołała ogólne zgorszenie, gdy wystawiono ją po raz pierwszy w 1821 roku. Oceny te nie polepszyły się z biegiem czasu, a po śmierci autora zmieniono zakończenie na bardziej moralne.Tadeusz Boy-Żeleński tak o tym pisze w ?Obrachunkach fredrowskich?: Cztery wydania dokonane za życia poety (1826, 1839, 1853, 1871) dają jednobrzmiące zakończenie pierwotne. Dopiero w wydaniu piątym, pośmiertnym (1880), końcową scenę ?Męża i żony? (Elwira, Alfred, Wacław, Justysia) zastąpiono inną ? krótką sceną między Alfredem i Wacławem, nie usprawiedliwiając tej zmiany żadnym komentarzem. Z przypisów do wydania z r. 1926 dowiadujemy się, że owo piąte wydanie (1880) ?Zawiera zmiany, poczynione przez poetę przed r. 1870?. Ale, na przekór temu, ostatnie wydanie dokonane za życia Fredry przez Siemieńskiego w r. 1871, ?dozwolone przez poetę?, zawierało końcową scenę ?Męża i żony? w jej pierwotnym brzmieniu! Wszystko to niezbyt jest jasne i niezbyt przekonywające. Audiobook zawiera oba zakończenia.