Polska i Litwa Jagiellonów na przełomie XV i XVI stulecia
Polityka, dyplomacja, wojny

Schyłek XV i początek XVI w. to okres decydujący o stabilizacji państwa polsko-litewskiego, obrony jego terytorium i utrzymania liczącej się pozycji wśród innych państw europejskich. W podręcznikach i syntezach, poświęconych ówczesnej historii Polski, właśnie na przełom stuleci wyznacza się umowną cezurę między średniowieczem i nowożytnością. Za graniczną datę przyjmuje się rok 1506, czyli rok śmierci króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka i przejęcie władzy przez Zygmunta I Starego. Tłem ustrojowym i politycznym tamtego przełomu był proces kolejnych związków unijnych między elitą litewską i polską, pozostającymi pod kontrolą urzędującego króla Jagiellona1. Dualistyczne państwo Jagiellonów musiało poradzić sobie z ekspansywną polityką sąsiadów, Zakonu Krzyżackiego, Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, Chanatu Krymskiego, Turcji, Habsburgów, a nawet Mołdawii. Na początku XVI w. Polskę i Litwę otaczały nieprzyjazne państwa, które zawarły porozumienia i umowy zwrócone przeciw Jagiellonom: Moskwa i Zakon Krzyżacki, Chanat Krymski i Turcja, cesarz Maksymilian I Habsburg porozumiewający się także z Moskwą.