Mit - religia - nowoczesność
Cena emancypacji

Charakteryzujący świat kapitalizmu proces intelektualizacji, czy też desakralizacji, który Max Weber nazywa "odczarowaniem", wydaje się bezwzględny i nieuchronny. Jednak stojąca za nim i odpowiedzialna za uprzemysłownienie - świata - natury - umysłowości - potęga racjonalności nie prowadzi prostą, opatrznościową drogą do historycznego celu. Przeciwnie, nieustannie towarzyszą jej - przez nią samą wzbudzane - liczne przeciwprądy, odpowiedzialne za ponowne tego modernizowanego świata "(za)czarowanie". Nie polega ono jednak na zwykłej restytucji dawnej, przednowoczesnej władzy religijnej, zapewniającej jedność świata i jego rozumienia: "upadek wartości ducha" (określenie Paula Valery'ego) nieuchronnie rzuca cień na obecną kondycję sacrum i mitu.

Być może nawet w pos-tsekularnym, zde-mitologizowanym, zindustrializowanym świecie świętość istotnie już umarła, a jedynie nasze zegarki - jak w Schulzowskim "Sanatorium pod Klepsydrą" - spóźniają się "o pewien interwał, którego wielkości niepodobna określić"? W każdym razie ten "przeżytek", podtrzymanie jego widmowej egzystencji, wymaga intelektualnych wysiłków, ryzykownych technologii - mówiąc krótko - ma swoją cenę.

Z recenzji dr. hab. Wojciecha Michery