Książka o dworzaninie

Książka o dworzaninie to - jak powiadają Włosi - il libro d'oro (złota księga) ich literatury narodowej. Zajmuje wyjątkowe miejsce w XVI-wiecznej literaturze parenetycznej, ale nie tylko. Il cortegiano - dworzanin, i donna di palazzo - dama dworu, to wzorce człowieczeństwa, które mają wartość ponadczasową. Dzieło Castiglionego skłania bowiem do namysłu nad kształtowaniem osobowości w każdym środowisku i kontekście historycznym, a także nad znaczeniem, które dla powodzenia pracy nad doskonaleniem indywidualnego człowieczeństwa ma kultura wypowiedzi i rozmowy, ściślej zaś umiejętność skutecznego, przekonującego formułowania i wyrażania myśli. Są to umiejętności praktycznie przydatne w życiu codziennym, w relacjach społecznych, czasem towarzyskich, przede wszystkim zaś w różnego rodzaju działalności zawodowej.
Il libro del cortegiano szczególnie dziś wskazuje drogę do urzeczywistnienia marzeń o "życiu piękniejszym". Ukazuje bowiem złożoność natury ludzkiej i pożytki, jakie osiągnąć można z pracy nad jej rozwojem i nad takim uformowaniem swojej indywidualnej osobowości, aby uczynić z niej dzieło sztuki.