Elementarne formy życia religijnego

Jedna z najważniejszych prac Émile’a Durkheima, niekwestionowanego klasyka myśli społecznej, która obecnie stanowi nie tylko podstawową lekturę na kursach uniwersyteckich z zakresu socjologii czy antropologii, ale też ciągle pozostaje bogatym źródłem inspiracji dla badaczy. Durkheim przedstawia w niej zarys swoich głównych koncepcji, takich jak fakt społeczny czy świadomość zbiorowa, w początkach XX wieku prekursorskich, dziś uznawanych za elementarz socjologii.

Po przeczytaniu tej książki wyłoni się ogólna konkluzja, że religia jest w najwyższym stopniu rzeczą społeczną. Wyobrażenia religijne są wyobrażeniami zbiorowymi wyrażającymi rzeczywistości zbiorowe, a obrzędy to także rodzaj działań, który poczyna się jedynie w łonie zgrupowania ludzi i który ma służyć wzbudzaniu, utrzymywaniu lub odnawianiu pewnych stanów umysłowych owej grupy. Jeżeli jednak kategorie wywodzą się z religii, to powinny mieć one w sobie coś z natury wspólnej wszystkim faktom religijnym: także one powinny być rzeczami społecznymi, tworami zbiorowego myślenia. A przynajmniej - ponieważ przy obecnym stanie wiedzy o tym przedmiocie należy się wystrzegać każdej skrajnie radykalnej tezy - uzasadnione jest przypuszczenie, że obfitują w elementy społeczne.
[Z tekstu]