Chełm przedlokacyjny Na styku kultur i cywilizacji

Położony na środkowo-wschodniej peryferii współczesnej Polski Chełm jest miastem niezwykłym.Jak niewiele innych poszczycić się może dziedzictwem historycznym różnych kultur i cywilizacji. Ich świadectwem jest przetrwałe w kopalnej formie patrymonium kulturowe nawiązujące ideowo do spuścizny Słowian Wschodnich i Zachodnich, kultur zachodnioeuropejskich  i śródziemnomorskich, w tym cywilizacji bizantyjskiej. W wyniku oddziaływania wielu czynników powstało na ziemi chełmskiej innowacyjne etnokulturowo miejsce spotkań ludzi i kultur średniowiecznej Europy. Miasto odegrało też kluczową rolę w historii narodów polskiego,ruskiego i ukraińskiego, co zostało uwiecznione m.in.przekazami źródeł pisanych. W szczeólności dotyczy  to czasów świetności tego ośrodka w XIII wieku, gdy gruntownie przebudowany i urządzony przez Daniela Romanowicza  jednego z najwybitniejszych władców epoki - stał się jego główną rezydencją, a zarazem faktyczną stolicą domeny rodowej Romanowiczów .                                                                                                                                         (Fragment Wstępu)      Spis treści Wprowadzenie     Krótka historia nowszych badań Lata 90. XX wieku: prace ratownicze i studenckie praktyki wykopaliskowe Stołpie i Góra Katedralna w Chełmie: interdyscyplinarne projekty badawcze     W poszukiwaniu korzeni miasta Początki zainteresowania Ośrodek pogańskiego ku Na peryferiach późniejszego miasta Góra Katedralna: centralny obszar poszukiwań     Odkrywanie królewskiej rezydencji U progu X wieku: zagadkowe mury i pierwsze wykopaliska archeologiczne Drugi etap badań: zabudowa Wysokiej Górki w świetle wyników prac z lat 60. X wieku Nowe stulecie i nowe wyzwania badawcze Co spowodowało zmianę pierwotnego planu zabudowy tej części wzgórza? Po północnej stronie Wysokiej Górki: nie tylko zaplecze powstającej rezydencji Od domniemanego palatium do wieloelementowego zespołu z wieżą centralną Pomiędzy Wschodem i Zachodem: ideowe źródła inspiracji dla rezydencji Kim byli? Mieszkańcy Wysokiej Górki w świetle danych archeologicznych: świadectwa kultury elitarnej     Po południowej stronie Góry Katedralnej: dawna cerkiew Bogurodzicy i poszukiwania królewskiego pochówku Sobór Bogurodzicy w zapisach Kroniki halicko-wołyńskiej Najstarsza cerkiew w świetle odkryć archeologicznych Ikona Matki Boskiej Chełmskiej: centralny element wystroju najstarszej świątyni. Czas powstania najstarszej cerkwi Tajemnice krypt katedralnych: gdzie pochowano członków dynastii, w tym króla Daniela ?     U stóp Góry Katedralnej Po północnej stronie Góry Katedralnej : osada produkcyjna i dzielnica rezydencjonalna przedkolacyjnego miasta Osadnictwo na terenach chełmskiej Starówki Najstarsze chełmskie nekropole     Miasto podziemne: piwnice kredowe i początki eksploatacji surowca Chełmskie wyrobiska kredowe: między historią a współczesnością Kreda w kulturze materialnej i życiu codziennym mieszkańców przedkolacyjnego miasta 7.Na przedpolu miasta: kamienne wieże Bieławina i Stołpia Chełm-Bieławin: samotna wieża w dolinie rzeki Uherki Cudowne (?) źródliska i zespół wieżowy w Stołpiu Niedokończona historia stołpijskich odkryć Wieża czy kamienna ?     Konteksty osadnicze Ziemia chełmska w okresie formowania się polsko-ruskiego pogranicza . Różnorodność kontekstów osadniczych Początki i przemiany budownictwa grodowego     Chełm nadal odkrywany   Bibliografia Kalendarium wybranych wydarzeń z dziejów pogranicza południowo-wschodniej Polski Spis ilustracji List of illustrations Early medieval Chełm: at the crossroads of cultures and civilizations. Summary Timeline of selected events from the history of the borderlands of south-eastern Poland