Bolesław II Mazowiecki
Na szlakach ku jedności ok. 1253/58 - 24 IV 1313

Książę Bolesław II, syn Siemowita I, a wnuk Konrada Mazowieckiego, nie należy do grupy znanych książąt z okresu rozbicia dzielnicowego - choć Jan Długosz wystawił mu bardzo dobrą opinię: ??surowy, ale rozsądny i sprawiedliwy książę, gorliwy tępiciel i wróg złodziei, rabusiów i złoczyńców?. Celem książki jest zatem przybliżenie postaci jednego z zapomnianych mazowieckich książąt ze zwróceniem uwagi na ponaddzielnicową rolę odgrywaną przez Bolesława II w czasie nasilania się tendencji zjednoczeniowych. Bolesław II - dla zapobieżenia najazdom litewskim - jako pierwszy z książąt piastowskich zawarł sojusz z Litwinami, przypieczętowany małżeństwem z Litwinką Gaudemundą Zofią. Po jej śmierci ożenił się z czeską księżniczką Kunegundą i został sojusznikiem jej brata - króla Czech Wacława II, szybko jednak wrócił do wspierania swego długoletniego sojusznika - Władysława Łokietka. Po długim okresie walk z bratem Konradem II, księciem czerskim ostatecznie pogodził się z nim, a po jego śmierci zjednoczył całe Mazowsze pod swoją władzą. Bolesław II zauważany bywa przez liczne roczniki jako ten z Piastów, który walczył o Kraków po śmierci Leszka Czarnego. Polityka Bolesława II opartego na przymierzu w Władysławem Łokietkiem wywarła niewątpliwie poważny wpływ na ówczesne przemiany polityczne, przyczyniając się do zwyciężenia idei budowy monarchii piastowskiej pod rządami Władysława Łokietka. Ta linia polityczna mazowieckiego księcia wynikała zapewne z dążeń księcia płockiego do utrzymania niezależności Mazowsza i oceny Władysława Łokietka jako księcia, który tej niezależności nie zagrozi. Bez względu na motywację działań Bolesława II, źródła wyraźnie wskazują, że choć sam Bolesław wycofał się z walki o Kraków, wspierał Piastów, którzy wykazywali zainteresowanie zjednoczeniem. Nawiązując do tytułu książki można powiedzieć, że był aktywnie obecny ?na szlakach ku jedności?.