Z prawa i z lewa

Z prawa i z lewa, przypowieść o asymilacji, ukazuje nieodwracalne utożsamianie się Ostjude i człowieka w ogóle z fałszywą ojczyzną, w nacjonalistycznym bałwochwalczym podziwie. W tym znaczeniu asymilujący się Żydzi naśladują europejskie grzechy [] Przeciwieństwem tego świata jest Nikołaj Brandeis ze swoją osobistą egzotyczną prawością, która pozwala mu zapanować nad tym zagrożonym światem, czyniąc z niego jedną z pierwszych postaci Rothowskich poza Historią, jak to pokazują jego nieeuropejskie związki z przyrodą; jedną z pierwszych postaci żyjących w wymiarze innym niż horyzontalno-historyczny. [] Pozostaje jednak sobą, choć jest to stan negatywny; umykająca wieloznaczność jego postaci (jeden, dziesięć, dwadzieścia, sto) nie jest anonimowym spłaszczeniem, ale ciemnym i tajemniczym oporem, odmową zaszufladkowania, którego domaga się społeczeństwo. Paweł Bernheim to jego przeciwieństwo [] to znakomity aryjski przykład zasymilowanego Żyda, który w kompromisie ze światem utracił własną tożsamość: postać, jakiej literatura Europy środkowo-wschodniej pozostawiła niezliczone portrety Claudio Magris Daleko, ale od czego Joseph Roth i tradycja Żydów wschodnioeuropejskich